Wat is de samenstelling van NPS die worden verkocht op de Nederlandse drugsmarkt?
In het kort: 3-MMC en 4-MMC worden de afgelopen jaren steeds meer ingeleverd bij de testlocaties van het DIMS. In 2024 was 3-MMC de meest ingeleverde NPS: ongeveer één op de tien ingeleverde drugsmonsters was verkocht als 3-MMC. Ook het aandeel 4-MMC-monsters nam toe. Opvallend is dat in veel van deze monsters geen 3-MMC of 4-MMC werd aangetroffen, maar andere stoffen. Tot 2023 was 2C-B de meest ingeleverde NPS. In 2024 was bijna één op de twintig ingeleverde drugsmonsters verkocht als 2C-B.
Snel naar:
3- en 4-MMC
2C-B
Overige NPS
Welke NPS worden bij het DIMS ingeleverd?
De NPS-markt verandert snel. In 2008/2009, tijdens de ‘dip’ in de ecstasymarkt, kwamen bepaalde NPS vooral voor als versnijding of vervanging van klassieke drugs. In de jaren erna nam het aantal monsters dat specifiek als NPS werd gekocht toe en is er een markt voor NPS ontstaan. Het aantal NPS dat is aangeboden bij het DIMS is de afgelopen jaren toegenomen. Het gaat hier om monsters die doelbewust aangekocht zijn als NPS (‘drug of choice’). Het aantal drugsmonsters dat is gekocht als 3-MMC is de laatste jaren sterk toegenomen. Dit geldt in mindere mate ook voor 4-MMC. In 2024 was 3-MMC de meest voorkomende NPS die bij het DIMS werd aangeleverd [1]. Van alle middelen die in 2024 bij het DIMS werden aangeleverd was 3-MMC, na ecstasy/MDMA, zelfs het meest aangeleverde middel.
2C-B was van 2019 tot 2023 de meest voorkomende NPS die bij het DIMS werd aangeleverd. Dit middel wordt door het DIMS zelf niet meer als een (actuele) NPS gezien, omdat het middel al vele jaren op de drugsmarkt bekend is en al sinds 1997 op lijst I van de Opiumwet staat.
Van alle op de Nederlandse drugsmarkt aanwezige NPS is 4-FA lange tijd de meest populaire NPS geweest. De toename van het aantal NPS monsters werd tussen 2014 en 2016 met name veroorzaakt door een toename in het aantal als 4-FA aangekochte monsters. Na een waarschuwing omtrent de gezondheidseffecten in 2016 en het verbod in 2017 is de vraag naar 4-FA afgenomen. Sinds het verbod wordt op veel webshops het legale alternatief 4-FMA (een middel met ongeveer dezelfde effecten) aangeboden. In 2024 werden beide stoffen niet veel meer aangeleverd. Vergeleken met andere NPS komen 4-FA en 4-FMA relatief vaker voor.
Wat is de samenstelling van de 3- en 4-MMC verkocht in Nederland?
Meer 3-MMC en 4-MMC ingeleverd bij testlocaties
In 2024 werden er 1853 drugsmonsters ingeleverd die waren gekocht als 3-MMC. Dit is 10,1% van het totaal aantal drugsmonsters (18.408) dat werd ingeleverd bij de testlocaties. Dit is een sterke toename ten opzichte van 2023. Toen werden er 924 als 3-MMC verkochte drugsmonsters ingeleverd (4,8% van het totaal). Een duidelijke verklaring voor deze stijging is er niet. Wel zag het DIMS medio 2024 een toename in het aantal ingeleverde als 3-MMC verkochte drugsmonsters na berichten in de media over “vervuilde” 3-MMC. Het aandeel als 4-MMC verkochte drugsmonsters bleef ongeveer gelijk: 1,3% (244 monsters) in 2024 en 1,4% (262 monsters) in 2023.
Als 3-MMC verkochte drugsmonsters bevatten vaak andere stoffen
Sinds het verbod op 3-MMC eind 2021 is het aantal ingeleverde 3-MMC monsters verder toegenomen. Het is daarnaast opvallend dat er sinds het verbod steeds vaker andere stoffen dan 3-MMC in de drugsmonsters worden aangetroffen. In de loop van 2022 nam het aantal 3-MMC monsters dat daadwerkelijk 3-MMC bevatte steeds verder af. In 2023 zagen we dat er per kwartaal weer een groter aandeel 3-MMC monsters echt 3-MMC bevat. In 2024 nam dit aandeel weer af.
De meest voorkomende vervuilingen in 2024 in 3-MMC waren 2-MMC en 3-CMC. Vanaf het tweede kwartaal in 2022 werd er dimethylpentylon (DMP) aangetroffen in 3-MMC. Deze stof heeft sterkere effecten dan 3-MMC. In 2024 werd DMP minder vaak aangetroffen. Vanaf het tweede kwartaal in 2023 is er N-ethylnorpentedron (NEP) aangetroffen in 3-MMC. NEP werd in 2024 vaker aangetroffen. Dit baart zorgen, omdat de effecten van NEP nog sterker zijn dan van DMP.
Als 4-MMC verkochte drugsmonsters bevatten vaker weer echt 4-MMC
Het aantal ingeleverde 4-MMC monsters bleef tussen 2023 en 2024 ongeveer gelijk. In de jaren ervoor nam het aantal ingeleverde 4-MMC monsters toe. De bij de testlocaties ingeleverde 4-MMC monsters bevatten de tweede helft van 2024 weer vaker echt 4-MMC ten opzichte van 2023 en de eerste helft van 2024.
De meest voorkomende vervuilingen in 4-MMC zijn 2-MMC, 3-MMC en 3-CMC. In 2024 werd voor het eerst NEP aangetroffen in 4-MMC.
Wat is de samenstelling van de 2C-B verkocht in Nederland?
Meer dan één op de twintig ingeleverde drugsmonsters is verkocht als 2C-B
In 2024 werden 881 drugsmonsters ingeleverd die zijn verkocht als 2C-B. Dit is 4,8% van het totaal aantal drugsmonsters (18.408) dat werd ingeleverd bij de testlocaties. 2C-B was, na ecstasy/MDMA en 3 of 4-MMC, samen met cocaïne en speed de meest ingeleverde drug bij het DIMS. Sinds 2014 steeg het aandeel ingeleverde 2C-B-monsters van 1,5% naar 9,8% in 2020. Sindsdien liep het aandeel weer wat terug.
Negen op de tien 2C-B-monsters bevatten echt 2C-B
In 2024 zat er in 92,6% van de als 2C-B verkochte drugsmonsters ook echt 2C-B. Dit percentage is al sinds 2016 ongeveer 90 procent, met uitzondering van een dip in 2019 (77,9%).
Een 2C-B pil in Nederland bevat gemiddeld 9,7 mg 2C-B
2C-B komt meestal voor in pilvorm, soms (<10%) wordt het ook als poeder verkocht. In 2024 bevatte een 2C-B pil een gemiddelde dosering van 9,7 mg 2C-B.
Gemiddelde 2C-B gehalte in 2C-B-pillen op lange termijn stabiel
In 2024 bevatte een 2C-B pil ongeveer evenveel 2C-B als in 2023. Dit is iets minder dan de jaren ervoor. Het gemiddelde 2C-B gehalte in 2C-B pillen was jarenlang ongeveer 11 mg.
2C-B pillen bevatten soms ook andere stoffen
Eén op de tien 2C-B monsters (10,3%) bevatte in 2024 naast 2C-B nog één of meer andere stoffen. Vervuilingen met MDMA, cafeïne en fenylethylamine kwamen het meeste voor.
Onbekende stoffen komen in 2C-B monsters ook vaak voor. Waarschijnlijk gaat het hierbij om bijproducten van het productieproces.
Als 2C-B verkochte pillen die géén 2C-B bevatten, bevatten meestal MDMA
In 7,5% van degfea 2C-B monsters zat géén 2C-B. MDMA kwam in deze monsters het meeste voor als vervangende stof (37,9%, 11 keer). Hierbij ging het mogelijk om verwisseling met ecstasypillen. Andere stoffen die soms werden gevonden in monsters zonder 2C-B, zijn lidocaïne en alfa-PiHP.
Wat weten we over de markt van overige NPS in Nederland?
Naast de meer voorkomende stoffen die op deze pagina worden besproken omvat de groep NPS een groot aantal middelen die maar weinig gebruikt worden. Over het algemeen worden deze stoffen dan ook weinig aangeleverd voor analyse bij het DIMS. De tabel hieronder geeft een overzicht van de 10 meest voorkomende “overige NPS” die gebruikers bij het DIMS inleverden in 2024. In de volgende tekst wordt een aantal relevante NPS verder besproken. Het gaat om stoffen die relatief vaak voorkomen op de Nederlandse drugsmarkt. Of om stoffen die intensief gemonitord worden door het Europees Early Warning System of een mogelijk gevaar vormen voor de volksgezondheid. Omdat deze stoffen zo weinig worden ingeleverd is er geen informatie beschikbaar over de samenstelling van deze stoffen.
Overige fenylethylamines
In 2024 stond 6-APB (benzofury) op de eerste plek van de meest ingeleverde “overige NPS”. 6-APB is een stimulerende stof met een MDMA-achtig effect die onder de groep fenylethylamines valt.
Overige synthetische cathinonen
De tweede en derde meest aangeleverde “overige NPS” bij testlocaties van het DIMS waren de stoffen 2-MMC en 3-CMC. Deze stoffen doken de afgelopen drie jaren ook al op als vervuiling of vervanging in 3-MMC en 4-MMC monsters.
Op nummer vier staat Miauw. Dit is een verzamelnaam voor synthetische cathinonen afgeleid van methcathinon. Gebruikers weten namelijk niet altijd welke cathinon zij voor zich hebben. Het kan bijvoorbeeld gaan om 2-MMC, 3-MMC, 4-MMC, of zelf 3-CMC.
Andere cathinonen die de laatste jaren veel in de media werden genoemd zijn stoffen onder de noemer “Flakka” (alfa-PVP, alfa-PHP en alfa-PiHP). Deze werden in 2024 slechts een paar keer bij de testlocaties ingeleverd.
Tryptamines
Daarnaast zag het DIMS een aantal verschillende monsters verkocht als tryptamines, zoals bijvoorbeeld 5-MeO-DMT en 4-HO-MET.
Nieuwe benzodiazepinen
Terwijl in Europa het gebruik van (nieuwe) benzodiazepinen die niet zijn geregistreerd als geneesmiddel in opkomst is, lijkt dit in Nederland nog niet zo zeer het geval. Nieuwe benzodiazepinen worden bij het DIMS relatief weinig gezien. Bromazolam werd in 2024 als meest voorkomende nieuwe benzodiazepine 8 keer ingeleverd. Etizolam werd als tweede meeste ingeleverd (4 keer).
Synthetische cannabinoïden
Het DIMS ontvangt slechts sporadisch synthetische cannabinoiden, in 2024 vier keer. Het ging hier om JWH-210, 6-Cl-ABD-A, Spice en Boze Rook.
In 2022 verscheen het middel hexahydrocannabinol (HHC) voor het eerst op de Europese drugsmarkt. HHC is een afgeleide van THC. Dit middel kan synthetisch worden geproduceerd en komt in zeer kleine hoeveelheden voor in de cannabis plant. De effecten van HHC lijken vergelijkbaar met THC, maar minder sterk. In 2024 ontving het DIMS slechts 1 monster verkocht als HHC.
Zie voor meer informatie over de samenstelling van cannabis: Cannabis: Samenstelling en prijs.
Synthetische opioïden
In tegenstelling tot andere Europese landen worden er op de drugsmarkt in Nederland relatief weinig synthetische opioïden aangetroffen, zoals fentanyl-achtigen en nitazenen. In 2024 zijn deze groepen stoffen niet aangeleverd bij het DIMS. Wel zijn er in 2024 andere synthetische opioïden aangeleverd, namelijk O-desmethyltramadol (4 keer).
Sinds 2024 zijn er signalen dat er namaak-oxycodon tabletten in omloop zijn met daarin nitazenen. Het DIMS heeft hiervoor in maart 2025 een Red Alert waarschuwing afgegeven: Waarschuwing: Namaak-oxycodonpillen met het levensgevaarlijke isotonitazepyne in omloop.
Aanvullende informatie
Bronnen
- 1.Hutten N, Smit-Rigter L. Jaarbericht DIMS 2024. Trimbos-instituut; 2025.
- 2.European Drug Report 2025: Trends and Developments [Internet]. European Union Drugs Agency (EUDA); 2025. Available from: https://www.euda.europa.eu/publications/european-drug-report/2025_en
Hoe te verwijzen
Nationale Drug Monitor, editie 2025. . . Geraadpleegd op: . Trimbos-instituut, Utrecht & WODC, Den Haag.