2.1.7.2 Aanpak van drugsdumpingen

Het dumpen van drugsafval levert twee problemen op: het veroorzaakt milieuverontreiniging en het duidt op overtredingen van de Opiumwet. Om te trachten dumpingen te voorkomen vindt toezicht en controle plaats door het bestuurlijk bevoegd gezag (provincies, gemeenten, waterschappen) en opsporing en vervolging door politie, bijzondere opsporingsdiensten en het OM.

• Bij het ontdekken van een drugsafvaldumping moet er zo snel mogelijk opgeruimd worden om de schade voor de volksgezondheid en het milieu te beperken. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij provincies en gemeenten. Er is geen landelijke aanpak, omdat de problematiek per regio verschilt, en er verschillende lokale ketenpartners, provincies en gemeenten bij betrokken zijn.
• Als het niet mogelijk is om de kosten voor de dumping op de dader te verhalen kan door gedupeerden een beroep worden gedaan op een subsidieregeling via de provincies, om het op te ruimen. Per 1 maart 2023 wordt deze subsidieregeling verruimd ​[1]​. Voor private partijen wordt het maximum subsidiebedrag voor het opruimen van drugsafval en bodemherstel verhoogd tot 200.000 euro. Tot dit bedrag kunnen zij hun kosten volledig vergoed krijgen. Voor decentrale overheden geldt dat projectkosten tot 50.000 euro voor 50% vergoed kunnen worden, eventuele kosten daarbovenop worden volledig vergoed tot maximaal 200.000 euro. De regeling wordt sinds 1 januari 2021 uitgevoerd door BIJ12, een uitvoeringsorganisatie voor de provincies, en wordt gefinancierd door het Ministerie van Justitie en Veiligheid ​[2]​.
• De huidige subsidieregeling geldt tot 2025. Deze wordt vervangen door een nieuwe Rijksregeling vanaf 2025. Strikt juridisch bezien heeft de rijksoverheid geen verantwoordelijkheid voor het opruimen van drugsafval, maar is er ook geen andere partij of bestuurslaag die de verantwoordelijkheid voor de maatschappelijke- en milieuschade van drugsdumpingen volledig kan dragen. Behalve de problematiek van kleinschalige drugsdumpingen, zullen ook de problematiek van grootschalige lozingen én de opruimkosten van ontmantelde drugslaboratoriums meegenomen worden. Als gedupeerden eerder zicht hebben op (ruimere) compensatie van hun kosten en er tijdig met het saneren van de bodem en grondwater kan worden begonnen, kan verdere schade aan de bodem en vervuiling van het grondwater worden beperkt ​[1]​.
• Net als bij de huidige regeling gaat ook de toekomstige Rijksregeling uit van het principe van cofinanciering met medeoverheden. De wijze waarop de kosten tussen Rijk en overheden worden verdeeld, is nog onderwerp van gesprek. Drie uitzonderlijke gevallen met grootschalige bodemschade en grondwaterverontreiniging in Noord-Brabant, krijgen een aparte behandeling. De kosten van het opruimen zijn namelijk veel hoger dan het plafond van de verruimde regeling. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zal de kosten op zich nemen, in samenwerking met de betrokken partijen. Dit gebeurt zonder het aanvragen van subsidie, omdat de geraamde (sanering)kosten en verspreidingsrisico’s verbonden aan de verontreiniging in deze gevallen om een oplossing buiten de subsidieregeling vragen ​[1]​.
• Als de dader bekend is, zijn er andere mogelijkheden om schadevergoeding te krijgen. Een mogelijkheid is het zich als benadeelde voegen in het strafproces tegen een verdachte die vervolgd wordt voor het dumpen van drugsafval. Ook zijn er mogelijkheden in het civiel recht ​[3]​. De vervuiler betaalt, blijft het uitgangspunt.

Zie voor cijfers met betrekking tot drugsdumpingen § 16.3.

Aanvullende informatie