18.2.1 Psychedelicagebruik onder volwassenen

Hoeveel volwassenen gebruiken psychedelica?

In het kort: In 2023 had 1,0% van de Nederlandse volwassenen van 18 jaar en ouder in het laatste jaar paddo’s gebruikt en 0,4% gebruikte in het laatste jaar LSD. In 2022 had 0,8% van de Nederlandse volwassenen van 18 jaar en ouder in het laatste jaar truffels gebruikt en 0,1% gebruikte in het laatste jaar ayahuasca. Het gebruik van paddo’s en truffels in het laatste jaar is het hoogst onder mannen, 18-29-jarigen, hoogopgeleiden, volwassenen met een Europese herkomst en volwassenen in (zeer) sterk stedelijke gebieden.

Snel naar:

• Paddo’s
• LSD
• Truffels
• Ayahuasca

Eén op de honderd volwassenen gebruikte in het laatste jaar paddo’s

In 2023 had 5,6% van de Nederlandse volwassenen van 18 jaar en ouder ooit paddo’s gebruikt, 1,0% gebruikte in het laatste jaar paddo’s en 0,2% deed dit in de laatste maand.

Minder dan 1% van de volwassenen gebruikte in het laatste jaar LSD

In 2023 had 2,0% van de Nederlandse volwassenen van 18 jaar en ouder ooit LSD gebruikt, 0,4% gebruikte in het laatste jaar LSD en 0,1% deed dit in de laatste maand.

Vanwege het kleine aantal gebruikers worden de gegevens over het gebruik van LSD niet verder uitgesplitst naar demografische subgroepen.

Minder dan 1% van de volwassenen gebruikte in het laatste jaar truffels

In 2022 had 3,2% van de Nederlandse volwassenen van 18 jaar en ouder ooit truffels gebruikt, 0,8% gebruikte in het laatste jaar truffels en 0,1% deed dit in de laatste maand.

Overlap in het gebruik van paddo’s en truffels

Paddo’s en truffels bevatten allebei dezelfde werkzame stoffen (psilocybine /psilocine). Daarom is voor paddo’s en truffels ook de overlap in het gebruik (ooit, laatste jaar) van beide middelen berekend.

• In 2022 heeft 5,4% van de volwassen Nederlanders ooit tenminste één van de middelen paddo’s of truffels gebruikt. Van hen gebruikte 41,3% alléén paddo’s en 32,0% gebruikte alléén truffels. Iets meer dan een kwart (26,7%) had ervaring met beide middelen.
• In 2022 gebruikte 1,0% volwassen Nederlanders in het laatste jaar tenminste één van de middelen paddo’s of truffels. Het grootste deel van hen had alléén truffels gebruikt (62,0%), en 22,5% gebruikte alléén paddo’s. 15,6% gebruikte beide middelen in het laatste jaar.

Deze berekeningen zijn gemaakt op basis van de gegevens uit de LSM-A Middelen uit 2022. Omdat de kerncijfers over paddo’s en truffels afkomstig zijn uit verschillende bronnen (Gezondheidsenquête en LSM-A Middelen), zijn dit geen exacte schattingen maar geeft het wel een indicatie van de mate van overlap in het gebruik van beide middelen.

Minder dan 1% van de volwassenen gebruikte in het laatste jaar ayahuasca

In 2022 had 0,2% van de Nederlandse volwassenen van 18 jaar en ouder ooit ayahuasca gebruikt. Het gebruik van ayahuasca in het laatste jaar en in de laatste maand was zeer laag (beide 0,1%).

Vanwege het kleine aantal gebruikers worden de gegevens over het gebruik van ayahuasca niet verder uitgesplitst naar demografische subgroepen.

Meer mannen dan vrouwen gebruiken paddo’s en truffels 

Het percentage volwassenen dat in het laatste jaar paddo’s heeft gebruik is in 2023 hoger onder mannen (1,3%) dan onder vrouwen (0,7%). Voor het gebruik ooit in het leven zien we een vergelijkbaar patroon. Dit geldt in 2022 ook voor truffels.

Gebruik van paddo’s en truffels komt het meest voor onder jongvolwassenen

Het gebruik van paddo’s en truffels is het hoogst onder jongvolwassenen, daarna neemt het gebruik af met de leeftijd. Ter illustratie: onder 18-29-jarigen heeft 2,7% in het laatste jaar paddo’s gebruikt in 2023, tegenover 1,3% van de 30-49-jarigen en 0,2% van de 50-plussers. In 2022 zien we voor truffels een vergelijkbaar patroon. Ook het paddo- en truffelgebruik ooit in het leven is het laagst onder 50-plussers, maar voor paddo’s zijn er geen verschillen tussen 18-29-jarigen en 30-40-jarigen.

Paddogebruikers zijn gemiddeld 32,1 jaar oud; truffelgebruikers zijn gemiddeld 27,6 jaar

De gemiddelde leeftijd van de volwassenen die in het laatste jaar paddo’s hebben gebruikt was 32,1 jaar (SD=10,7) in 2023. Voor truffels ligt in 2022 de gemiddelde leeftijd van de laatste-jaar-gebruikers op 27,6 jaar (SD=8,7).

In de LSM-A Middelen 2022 is aan de laatste-jaar-gebruikers gevraagd hoe oud zij waren toen zij voor het eerst paddo’s of truffels gebruikten. De gemiddelde startleeftijd voor paddo’s was 26,3 jaar (SD=12,1), voor truffels was de gemiddelde startleeftijd 23,7 jaar (SD=8,3).  

Gebruik van paddo’s en truffels komt het meest voor onder hoogopgeleiden

Het percentage volwassenen dat in het laatste jaar paddo’s heeft gebruikt is in 2023 hoger onder hoogopgeleiden (1,6%) dan onder middelbaar (0,7%) laagopgeleiden (0,3%). We zien een vergelijkbaar patroon voor het gebruik ooit in het leven, maar daar is ook het percentage middelbaar opgeleiden dat paddo’s heeft gebruikt hoger dan onder laagopgeleiden. Dit geldt in 2022 ook voor truffels.

Gebruik van paddo’s en truffels komt het meest voor onder volwassenen met een Europese herkomst

Het percentage volwassenen dat in het laatste jaar paddo’s heeft gebruikt is in 2023 hoger onder volwassenen met een Europese herkomst (2,6%) dan onder volwassenen met een Nederlandse (0,8%) of niet-Europese herkomst (1,0%). Voor het gebruik ooit in het leven zien we een vergelijkbaar patroon. Dit geldt in 2022 ook voor truffels.

Het gebruik van paddo’s en truffels komt het meest voor onder volwassenen in (zeer) sterk stedelijke gebieden

Het percentage volwassenen dat in het laatste jaar paddo’s heeft gebruikt is in 2023 hoger onder volwassenen in (zeer) sterk stedelijke gebieden (1,4%) dan onder volwassenen in matig en weinig/niet stedelijke gebieden (beide 0,5%). Het gebruik van paddo’s ooit in het leven is het hoogst onder volwassenen in (zeer) sterk stedelijke gebieden en het laagst onder volwassenen in weinig/niet stedelijke gebieden. Truffelgebruik (ooit, laatste jaar) lag in 2022 ook het hoogst onder volwassenen in (zeer) sterk stedelijke gebieden, maar voor het gebruik in het laatste jaar is het verschil met matig stedelijke gebieden niet statistisch significant.

Aanvullende informatie