18.2 Gebruik: algemene bevolking

18.2.1 Kerncijfers en trends algemene bevolking

Let op: er zijn nieuwe kerncijfers over psychedelicagebruik in 2022, deze zijn te vinden in de Kerncijfertabel Gezondheidsenquête. De gegevens worden later dit jaar verwerkt in de paragrafen, wanneer ook de aanvullende analyses en significantie toetsen zijn uitgevoerd.

In het kort: Het gebruik van LSD (2,1% ooit), paddo’s (5,3% ooit) en truffels (2,6% ooit) komt onder de Nederlandse bevolking weinig voor. Het laatste-jaar-gebruik is minder dan 1%. Het gebruik van LSD lijkt de afgelopen jaren te zijn gestegen.

Snel naar:

Kerncijfers 2021 (en 2020)

In de Gezondheidsenquête in 2021 is het gebruik van LSD en paddo’s uitgevraagd. Over het algemeen komt het gebruik van klassieke psychedelica onder de Nederlandse bevolking weinig voor.

• Slechts 2,1% van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder had in 2021 ervaring met LSD, voor paddo’s was dit 5,3%.
• Het laatste-jaar-gebruik van LSD was 0,5% en voor paddo’s was dit 0,8%.
• Het gebruik in de afgelopen maand is voor LSD en paddo’s ongeveer gelijk: respectievelijk 0,1% en 0,2%.
• Er zijn geen (recente) gegevens over het gebruik van andere klassieke psychedelica, zoals ayahuasca, DMT en mescaline in de algemene bevolking. Gegevens over het gebruik van deze middelen zijn wel beschikbaar op basis van onderzoek onder specifieke groepen (§ 18.3.3 uitgaande jongeren en jongvolwassenen) en marktgegevens (§ 18.8).

Het gebruik van truffels is uitgevraagd in de LSM-A in 2020.

• In 2020 had 2,6% van de volwassen Nederlands bevolking wel eens truffels gebruikt.
• Het laatste jaar gebruik van truffels was 0,5% in 2020 en het gebruik in de laatste maand was 0,2%.

Overlap paddo’s en truffels

Paddo’s en truffels bevatten allebei dezelfde werkzame stoffen: psilocybine en psilocine. Paddo’s vallen onder de Opiumwet, maar truffels niet. Truffels zijn legaal verkrijgbaar in smartshops (zie ook § 18.1). Op basis van de gegevens uit de LSM-A is de overlap (in ooit- en laatste-jaar-gebruik) van paddo’s en truffels berekend. De gegevens over paddo’s en truffels zijn afkomstig uit verschillende bronnen (zie gegevensbronnen). De percentages zijn daarom geen exacte schattingen maar geven wel een indicatie van de mate van overlap in het gebruik van beide middelen.

• Van de ooitgebruikers van truffels (2,6%) heeft de helft (49,6%) ook ervaring met paddo’s.
• Bij laatste-jaar-gebruik is de overlap beduidend kleiner: van de personen die in het laatste jaar truffels hadden gebruikt (0,5%), gebruikte een klein deel daarvan (8,5%) in datzelfde jaar ook paddo’s. De meeste van hen (91,5%) hadden in het laatste jaar dus alleen truffels gebruikt.

Trends in het gebruik van LSD, paddo’s en truffels

Vanaf 2015 zijn jaarlijks vergelijkbare gegevens beschikbaar over het gebruik van LSD en paddo’s in de algemene bevolking van 18 jaar en ouder (Gezondheidsenquête; zie ook bijlage A1). Vanaf 2016 zijn soortgelijke gegevens ook tweejaarlijks beschikbaar voor truffels (LSM-A; zie ook bijlage A2). Vanwege verschillen in dataverzameling, vragenlijst en methoden kunnen de cijfers van de Gezondheidsenquête en de LSM-A niet rechtstreeks vergeleken worden.

• Het percentage mensen dat ervaring heeft met LSD (ooitgebruik) is gestegen van 1,1% in 2016 naar 2,1% in 2021. Het ooitgebruik van paddo’s nam toe van 3,5% in 2015 naar 4,7% in 2020 en is in 2021 gestabiliseerd (5,3%). Tussen 2016 (1,8%) en 2020 (2,6%) is het percentage ooitgebruikers van truffels geleidelijk gestegen.
• Het laatste-jaar-gebruik van LSD bleef tussen 2015 en 2019 stabiel (0,1-0,2%), maar steeg in 2020 naar 0,4% en bleef op dit niveau in 2021 (0,5%). Deze stijging lijkt zich met name te hebben voorgedaan onder hoogopgeleiden en onder volwassenen in (zeer) sterk stedelijke gebieden (zie ook § 18.2.2). Het laatste-jaar-gebruik van paddo’s schommelde in de periode 2015 tot 2021 tussen de 0,3% en 0,8%. Het gebruik in het laatste jaar van truffels bleef tussen 2016 en 2020 stabiel (0,5%).

Aanvullende informatie